Chiếc nón bài thơ đã trở thành một biểu tượng văn hóa của người dân Huế. Ảnh: Internet
Không giống những chiếc nón ở vùng miền khác, nón lá Huế có dáng thanh mảnh, vành nón vừa phải, chóp nón gọn, tạo nên sự mềm mại. Khi kết hợp với tà áo dài tím, chiếc nón không chỉ là vật dụng che mưa nắng mà còn trở thành một phần của thi ca, nhạc họa, gợi lên cả một không gian văn hóa đậm chất mộng mơ. Để làm được một chiếc nón đơn sơ mộc mạc mà ai cũng có thể sử dụng lại không hề đơn giản. Đó là cả một quá trình rất nhiều công đoạn.
Người làm nón phải thực hiện khoảng 15 công đoạn từ lên rừng hái lá, rồi sấy lá, mở, ủi, chọn lá, chọn khung, uốn vành, lợp lá, chằm, cắt lá, nức vành, cắt chỉ… đến bước cuối cùng là đánh bóng bảo quản. Tất cả các công đoạn đều được người thợ làm một cách tỉ mỉ, cẩn thận, đầy sự kiên trì cùng với đôi bàn tay khéo léo và tình yêu nghề trong chính mỗi người nghệ nhân.
Tay nghề của người thợ thường được đánh giá qua công đoạn chằm nón. Ảnh: Internet
Trên đất Huế hiện còn nhiều làng nghề làm nón nổi tiếng như Tây Hồ (Phú Hồ, Phú Vang), Dạ Lê, Phú Cam, Triều Tây… Trong đó, Tây Hồ được xem là cái nôi của nghề làm nón Huế với hàng trăm hộ dân gắn bó qua nhiều thế hệ.
Điểm đặc biệt tạo nên thương hiệu nón Huế chính là nón bài thơ. Ẩn dưới lớp lá nón mỏng là những vần thơ trữ tình, hình ảnh sông Hương, cầu Trường Tiền, núi Ngự Bình… Khi soi nón dưới ánh sáng, những nét thơ ấy hiện ra lung linh, khiến chiếc nón trở thành tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đậm hồn quê xứ Huế.
Ngày nay, các làng nghề làm nón đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách. Đến đây, du khách không chỉ tận mắt chứng kiến từng công đoạn tỉ mỉ từ chọn lá, khâu vành đến chằm nón, mà còn có thể thử tự tay làm nón dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân. Trải nghiệm này mang lại sự thích thú đặc biệt, giúp du khách hiểu hơn về giá trị lao động và sự tinh tế trong mỗi sản phẩm.
Nón nghệ thuật Xứ Huế
Bên cạnh đó, chiếc nón lá Huế còn là món quà lưu niệm được nhiều người lựa chọn khi đến thăm Cố Đô. Một chiếc nón bài thơ mang về không chỉ là vật dụng hữu ích mà còn là kỷ niệm gắn liền với văn hóa và con người Huế.
Trong bối cảnh hiện đại, nghề làm nón lá Huế cũng đối diện nhiều thách thức do nhu cầu sử dụng nón truyền thống giảm sút. Tuy vậy, nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương, các nghệ nhân và hoạt động quảng bá qua Festival Huế, hình ảnh chiếc nón lá vẫn được giữ gìn và lan tỏa. Một số cơ sở còn kết hợp sản xuất với trình diễn nghệ thuật, tạo sức hút mới cho du lịch làng nghề.
Chiếc nón lá Huế không chỉ là sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mà còn là linh hồn văn hóa, chứa đựng giá trị thẩm mỹ và tinh thần của người dân xứ Huế. Giữa nhịp sống hiện đại, hình ảnh người con gái Huế trong tà áo dài tím, nghiêng nghiêng vành nón lá, vẫn là biểu tượng trường tồn của vẻ đẹp Việt Nam.
Trung tâm Thông tin du lịch
