Với người Phù Lãng, món ăn chứa đựng những câu chuyện đời sống, cũng như nền ẩm thực truyền thống phản ánh thói quen sinh hoạt của làng nghề. Vốn là di sản được hình thành trong dòng chảy 800 năm làng nghề, ẩm thực làng gốm không đơn thuần là món ăn hay thức uống mà bao hàm cả văn hóa tinh thần, cả câu chuyện lịch sử của con người nơi đây.
Việc hình thành món ăn độc đáo nơi đây cũng bắt nguồn từ công đoạn quan trọng nhất trong việc làm gốm, đó là công đoạn đốt lò, đây là công đoạn mang tính sống còn quyết định thành bại của một mẻ gốm. Người phụ trách đốt lò phải là người có kinh nghiệm lâu năm thường ông chủ lò gốm, trực tiếp điều hành công đoạn này. Người đốt lò trong giai đoạn bắt đầu nổi lửa không được phép rời lò nửa bước để đảm bảo lượng nhiệt trong lò lúc nào cũng ổn định. Chính vì thế mọi sinh hoạt đều diễn ra tại lò gốm. Từ đó hình thành lên những món ăn vô cùng gần gũi, độc đáo nhưng lại đậm chất nhân văn của làng nghề. Gà, cá, ốc, cua…. thậm chí cả rau được ướp với những gia vị cần có đi kèm, rồi gói cẩn thận trong lá chuối hoặc lá sen bên ngoài đắp một lớp đất gốm để đảm bảo món ăn khônh bị cháy, rồi nướng trực tiếp trong lò gốm đang đỏ rực. Chỉ vài chục phút đã có 01 món ăn tuyệt hảo. Mùi lá sen, lá chuối quyện với mùi đất gốm tạo nên hương vị vừa quen thuộc, vừa lạ lẫm, vừa bình dị lại rất đỗi sang trọng. Món ăn bọc đất gốm nướng luôn giữ nguyên được vị ngọt nguyên bản, vị đậm đà của món ăn mà không cách chế biến nào có được. Chính những món ăn bọc đất Gốm trong những ngày đốt lò đã làm nên văn hoá ẩm thực độc đáo của làng nghề. Cũng từ thói quen sinh hoạt của làng nghề mà tạo nên một sự khác biệt về văn hoá ẩm thực. Tạm gọi với cái tên Ẩm thực Làng gốm.
Về Làng gốm Phù Lãng hôm nay, thưởng thức bữa cơm bên lò gốm cũng là một trải nghiệm ẩm thực khó quên thấm đậm chất hương của vùng đất làng nghề.
Nguyễn Xuân Côn (Phòng Quản lý Du lịch)
Sở VHTTDL Bắc Ninh – svhttdl.bacninh.gov.vn
