(TITC) – Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) không chỉ được thiên nhiên ưu ái cho phù sa màu mỡ, vườn cây trĩu quả và những dòng sông hiền hòa, mà còn nổi bật với “mùa nước nổi” – khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 11 hằng năm khi con nước dâng tràn đồng ruộng. Đây vừa là thách thức vừa là cơ hội, và trong nhiều năm qua, các tỉnh ĐBSCL đã biết khai thác, biến mùa nước nổi thành sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.
Đặc trưng mùa nước nổi – lợi thế riêng của ĐBSCL
Mùa nước nổi thường xuất hiện sau mùa mưa, khi lũ từ thượng nguồn sông Mekong đổ về, làm ngập nhiều cánh đồng và kênh rạch. Thay vì lo sợ lũ, người dân vùng châu thổ đã tận dụng dòng nước mang theo phù sa, cá tôm và nguồn thủy sản phong phú. Hình ảnh chiếc xuồng ba lá len lỏi trong rừng tràm, cảnh người dân giăng lưới bắt cá linh non hay thu hoạch bông điên điển đã trở thành nét đặc trưng khó nơi nào có được.
Đây chính là cơ sở để các tỉnh trong vùng xây dựng các sản phẩm du lịch “mùa nước nổi” mang đậm dấu ấn văn hóa – sinh thái bản địa.
Những mô hình du lịch tiêu biểu mùa nước nổi
Du lịch sinh thái gắn với rừng tràm và vùng ngập nước
Rừng tràm Trà Sư (An Giang): Một trong những điểm đến nổi bật nhất, vào mùa nước nổi, cả khu rừng trở thành “biển xanh thẳm” của bèo tấm phủ kín. Du khách ngồi xuồng máy hoặc tắc ráng trôi nhẹ giữa kênh rạch, ngắm các loài chim, cò, điên điển bay lượn, cảm nhận không gian thiên nhiên hoang sơ, trong lành.
Vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp): Được ví như “Đồng Tháp Mười thu nhỏ”, nơi bảo tồn nhiều loài chim quý hiếm, trong đó có sếu đầu đỏ. Mùa nước nổi là thời điểm lý tưởng để du khách quan sát đàn chim tụ về, đồng thời trải nghiệm cách đánh bắt cá, thu hái sen súng cùng người dân.
Trải nghiệm đánh bắt và ẩm thực mùa nước nổi
Một sản phẩm đặc trưng khác là tour “một ngày làm nông dân mùa lũ”. Du khách sẽ cùng người dân giăng lưới, đặt lọp, bắt cá linh, cá rô, cá lóc… rồi tự tay chế biến thành những món ăn dân dã như lẩu cá linh bông điên điển, cá rô kho tộ, chuột đồng nướng, bông súng chấm mắm. Đây không chỉ là trải nghiệm ẩm thực mà còn là sự gắn kết giữa du khách và đời sống lao động thường ngày của người miền Tây.
Tham quan làng nghề và văn hóa mùa nước nổi
Làng bè Châu Đốc (An Giang): Vào mùa lũ, bè cá càng nhộn nhịp, khách có thể tìm hiểu nghề nuôi cá tra, cá basa trên sông, thưởng thức cá tươi ngay tại chỗ.
Làng nghề làm mắm, làm khô: Đây là dịp lý tưởng để du khách trải nghiệm quy trình chế biến các loại đặc sản miền Tây, vốn gắn liền với mùa cá linh, cá sặc…
Chợ nổi mùa nước nổi: Cái Răng (Cần Thơ), Long Xuyên (An Giang) trở thành điểm đến hấp dẫn khi ghe thuyền tấp nập, hàng hóa phong phú, tạo nên bức tranh sống động của miền sông nước.
Du lịch cộng đồng – homestay miệt vườn
Nhiều hộ dân vùng Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ đã phát triển mô hình homestay gắn với mùa nước nổi. Du khách lưu trú trong nhà sàn, cùng gia chủ ra đồng bắt cá, hái bông điên điển, đêm về đốt lửa nướng cá, nghe đờn ca tài tử. Những trải nghiệm này vừa mộc mạc, vừa tạo dấu ấn khó quên với khách quốc tế.
Du lịch mạo hiểm và trải nghiệm mới
Ngoài những tour truyền thống, một số doanh nghiệp đang thử nghiệm sản phẩm như: chèo SUP trên kênh rạch mùa lũ, đạp xe trên những cung đường ngập nước, tham gia giải đua ghe ngo truyền thống của đồng bào Khmer. Đây là hướng đi mới nhằm thu hút giới trẻ ưa thích khám phá.
Hiệu quả và sức hút với du khách
Theo số liệu của các địa phương, lượng khách đến ĐBSCL vào mùa nước nổi tăng trung bình 15–20% so với mùa khô. An Giang riêng trong các tháng 9–11 thường đón hàng trăm nghìn lượt khách tham quan rừng tràm Trà Sư, làng bè Châu Đốc. Đồng Tháp cũng ghi nhận lượng khách đến Tràm Chim và các điểm sinh thái tăng mạnh, đặc biệt khách quốc tế quan tâm đến trải nghiệm chim sếu và văn hóa bản địa.
Sản phẩm du lịch mùa nước nổi không chỉ tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn hệ sinh thái ngập nước, giữ gìn văn hóa truyền thống, quảng bá hình ảnh miền Tây sông nước đến bạn bè thế giới.
Định hướng phát triển bền vững
Để khai thác hiệu quả hơn, các chuyên gia cho rằng Đồng bằng sông Cửu Long cần: Quy hoạch không gian du lịch gắn với bảo tồn tài nguyên sinh thái, tránh khai thác quá mức. Đa dạng hóa sản phẩm: ngoài tham quan, cần kết hợp giáo dục môi trường, nghiên cứu khoa học, nghệ thuật trải nghiệm. Đẩy mạnh liên kết giữa các tỉnh để hình thành tour tuyến mùa nước nổi liên vùng (An Giang – Đồng Tháp – Cần Thơ). Tăng cường truyền thông, quảng bá hình ảnh mùa nước nổi như một “thương hiệu đặc thù” của ĐBSCL.
Mùa nước nổi ở Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ là hiện tượng tự nhiên mà đã trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, phản ánh mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên. Những mô hình du lịch sinh thái, cộng đồng, trải nghiệm văn hóa – ẩm thực đang góp phần đưa hình ảnh miền Tây sông nước trở nên hấp dẫn hơn trong mắt du khách trong và ngoài nước. Phát triển du lịch mùa nước nổi chính là hướng đi bền vững, vừa làm giàu cho kinh tế địa phương, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa vùng châu thổ Mekong.
Trung tâm Thông tin du lịch
