(TITC) – Trong bức tranh phát triển du lịch nông thôn Việt Nam, Cần Thơ nổi lên như một địa phương đi đầu vùng Đồng bằng sông Cửu Long với nhiều mô hình sáng tạo, gắn kết hài hòa giữa nông nghiệp, văn hóa và sinh thái. Với hệ sinh thái sông nước đặc trưng, tài nguyên vườn cây trù phú, cộng đồng nông dân thân thiện và hạ tầng giao thông ngày càng đồng bộ, Cần Thơ đã hình thành hệ thống sản phẩm du lịch nông thôn có sức cạnh tranh, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế địa phương.
Tận dụng lợi thế bản địa – Nền tảng phát triển du lịch nông thôn
Với hơn 1.100 km kênh rạch, 80.000 ha đất nông nghiệp và nhiều làng nghề truyền thống, Cần Thơ hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển du lịch nông thôn đa dạng: từ du lịch sinh thái miệt vườn, tham quan làng nghề truyền thống, trải nghiệm cuộc sống sông nước, đến du lịch nông nghiệp công nghệ cao.
Một trong những lợi thế nổi bật là mô hình vườn – ao – chuồng của nông dân Cần Thơ. Mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững cho người dân mà còn trở thành trải nghiệm hấp dẫn với du khách: hái trái cây theo mùa, câu cá, tát mương bắt cá, nấu ăn dân dã… Đặc biệt, các xã như Mỹ Khánh (Phong Điền), Tân Thới (Phong Điền), Nhơn Ái (Phong Điền) hay Thới Hưng (Cờ Đỏ)… đã trở thành điểm đến quen thuộc với du khách trong và ngoài nước.
Chính sách và định hướng: Cần Thơ đi trước một bước
Năm 2022, thành phố ban hành Quyết định số 774/QĐ-UBND ngày 22/02/2022 phê duyệt Đề án Phát triển du lịch nông nghiệp trên địa bàn thành phố Cần Thơ giai đoạn 2021–2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đây là một trong những đề án cấp địa phương có định hướng bài bản, đặt mục tiêu đưa du lịch nông nghiệp thành sản phẩm chủ lực, tạo sinh kế cho nông dân và thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững.
Đề án không chỉ xác định 7 nhóm nhiệm vụ trọng tâm (trong đó có phát triển sản phẩm, đào tạo nhân lực, truyền thông – xúc tiến, đầu tư hạ tầng…) mà còn đặt ra các tiêu chí phát triển mô hình du lịch nông nghiệp chất lượng cao, thân thiện với môi trường và có khả năng kết nối liên vùng.
Đổi mới mô hình – Tạo giá trị gia tăng từ nông nghiệp
Không chỉ dừng lại ở mô hình tham quan miệt vườn truyền thống, nhiều cơ sở ở Cần Thơ đã nâng cấp dịch vụ theo hướng chuyên nghiệp và trải nghiệm cao cấp hơn. Một số mô hình tiêu biểu có thể kể đến:
Làng du lịch Mỹ Khánh (xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền): không chỉ có vườn cây ăn trái mà còn tổ chức các hoạt động tái hiện văn hóa Nam Bộ như đua heo, hát cải lương, lễ cưới xưa, nấu bánh tét…
Vườn ca cao Mười Cương (xã Mỹ Khánh): nơi du khách được tận mắt chứng kiến quy trình trồng, chế biến ca cao – một trong những sản phẩm OCOP đặc trưng.
Hợp tác xã du lịch cộng đồng Cồn Sơn (quận Bình Thủy): mô hình du lịch cộng đồng tiêu biểu của cả nước với hoạt động làm bánh dân gian, xem cá lóc bay, nuôi cá bè, gắn với bảo vệ hệ sinh thái Cồn.
Trang trại hữu cơ kết hợp du lịch nông nghiệp công nghệ cao tại xã Thới Hưng (huyện Cờ Đỏ): hướng tới du lịch học đường và giáo dục trải nghiệm.
Sự chuyển mình này cho thấy người dân Cần Thơ không chỉ làm du lịch bằng tài nguyên, mà còn bằng tri thức, sự sáng tạo và tinh thần cầu thị.
Gắn kết cộng đồng – Chìa khóa của phát triển bền vững
Một bài học quan trọng trong phát triển du lịch nông thôn ở Cần Thơ là sự gắn kết của cộng đồng địa phương. Không ít mô hình được vận hành theo hướng hợp tác xã hoặc nhóm hộ dân, trong đó người dân làm chủ sản phẩm, chủ động tổ chức tour, tiếp đón khách, phân chia lợi ích minh bạch và tái đầu tư vào phát triển.
Đặc biệt, phụ nữ và người cao tuổi được phát huy vai trò qua các hoạt động như: làm bánh dân gian, hướng dẫn tham quan, tổ chức lớp dạy nấu ăn… Điều này không chỉ giúp giữ gìn tri thức bản địa mà còn mang lại thu nhập và giá trị văn hóa cho cộng đồng.
Bài học về liên kết vùng và xúc tiến thị trường
Cần Thơ đã rất nhạy bén trong kết nối tour, tuyến du lịch với các tỉnh trong và ngoài khu vực như Hậu Giang, An Giang, Đồng Tháp, TP.HCM. Nhờ vị trí trung tâm vùng, Cần Thơ trở thành “điểm đến kết nối” trong các chương trình du lịch miền Tây, từ đó tạo điều kiện để du khách tiếp cận sản phẩm du lịch nông thôn thuận lợi hơn.
Công tác xúc tiến và truyền thông cũng được chú trọng. Thông qua các hội chợ OCOP, lễ hội bánh dân gian Nam Bộ, Tuần lễ du lịch Cần Thơ… hình ảnh du lịch nông thôn được quảng bá rộng rãi, góp phần thay đổi nhận thức của du khách và nâng cao sức cạnh tranh của điểm đến.
Một số kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn
Từ thực tiễn phát triển du lịch nông thôn tại Cần Thơ, có thể rút ra một số kinh nghiệm đáng giá: Phải có quy hoạch và đề án rõ ràng, gắn với xây dựng nông thôn mới, định hướng OCOP, phát triển kinh tế nông nghiệp. Lấy cộng đồng làm trung tâm – du lịch không thể tách rời người dân, đất và hồn quê bản địa. Tạo sản phẩm khác biệt, tránh trùng lặp mô hình và luôn chú trọng yếu tố trải nghiệm, kể chuyện (storytelling). Liên kết đa chiều, từ chính quyền – doanh nghiệp – người dân đến kết nối vùng, truyền thông thị trường. Đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ, không chỉ kỹ năng phục vụ mà còn năng lực quản trị, đổi mới sáng tạo.
Kết luận, du lịch nông thôn Cần Thơ là minh chứng sống động cho việc khi người nông dân không chỉ là chủ ruộng mà còn là chủ tour, chủ homestay và chủ sáng tạo, thì du lịch trở thành một phần không thể tách rời của kinh tế nông thôn hiện đại. Trong tương lai, với xu thế du lịch xanh, bền vững và trải nghiệm sâu, Cần Thơ hoàn toàn có thể trở thành mô hình kiểu mẫu để nhân rộng cho các địa phương khác trong cả nước.
Trung tâm Thông tin du lịch
