(TITC) – Dưới những tán dừa rì rào và làn gió mặn mòi từ biển cả, làng chài Dốc Lết (xã Ninh Hải, tỉnh Khánh Hòa) hiện ra như một nét chấm phá đầy thơ trong bức tranh phát triển du lịch nông thôn của địa phương. Nổi tiếng với bãi biển hoang sơ, cát trắng mịn và làn nước trong xanh, Dốc Lết giờ đây còn hấp dẫn du khách bởi nhịp sống làng biển mộc mạc, những nghề truyền thống, ẩm thực dân dã và các mô hình homestay cộng đồng đầy bản sắc.
Từ một vùng quê ven biển chủ yếu sống bằng nghề đánh bắt và làm muối, Dốc Lết đang dần trở thành điểm sáng trong phát triển du lịch nông thôn kiểu mẫu, gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới và phát triển sản phẩm OCOP.
Giữ hồn làng chài giữa nhịp sống du lịch
Không giống các khu du lịch biển ồn ào và thương mại hóa cao, làng chài Dốc Lết vẫn giữ được nhịp sống bình dị. Mỗi buổi sớm, du khách có thể theo chân ngư dân ra khơi bằng thuyền thúng, cùng họ giăng lưới, kéo cá, hoặc tham gia phơi mực, phơi cá trích trên những giàn tre dọc bãi biển.
Buổi chiều, du khách dạo bộ quanh làng, lắng nghe tiếng cười nói của trẻ em, tiếng đan lưới rôm rả và mùi thơm nồng của cá nướng trong bếp than hồng. Những hình ảnh thân thuộc ấy không chỉ là ký ức đẹp của làng chài mà còn là chất liệu sống động cho du lịch trải nghiệm nông thôn.
Mô hình du lịch nông thôn kiểu mẫu: “Homestay làng biển – Trải nghiệm sinh kế xanh”
Tại Dốc Lết, mô hình “Homestay làng biển – Trải nghiệm sinh kế xanh” do một nhóm hộ dân triển khai từ năm 2022 được đánh giá là mô hình kiểu mẫu tiêu biểu. Được sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương, các hộ tham gia đã cải tạo nhà cửa theo hướng thân thiện, giữ nguyên lối kiến trúc truyền thống nhưng cải tiến nhà vệ sinh, hệ thống nước sạch và an toàn điện.
Điểm đặc biệt là mô hình này không chỉ dừng lại ở lưu trú, mà còn tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm như: Cùng ngư dân đi câu mực đêm hoặc kéo lưới sáng sớm. Học làm nước mắm truyền thống từ cá cơm tươi – một sản phẩm OCOP 3 sao của địa phương. Trải nghiệm nấu ăn cùng người dân với các món đặc sản như gỏi cá mai, cá dưa nướng muối ớt, canh rong biển… Giao lưu văn hóa dân gian biển: hát hò khoan, kể chuyện biển, múa chèo bả trạo.
Sau một năm triển khai, mô hình này đã thu hút hơn 2.000 lượt khách trong nước và quốc tế. Mỗi hộ dân tham gia có thể tăng thu nhập bình quân từ 5–7 triệu đồng/tháng, đồng thời duy trì sinh kế truyền thống. Đây cũng là mô hình được Khánh Hoà đề xuất nhân rộng trong giai đoạn 2025–2030.
Từ nông nghiệp đến du lịch – Những sản phẩm bản địa lên ngôi
Không chỉ nổi tiếng với cá, mực, tôm, Dốc Lết còn là nơi sản xuất muối hầm thảo dược và nước mắm cá cơm nguyên chất, được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh. Các làng nghề muối truyền thống như Hòn Khói gần đó đã kết nối tour với Dốc Lết, tạo thành tuyến trải nghiệm: “Từ đồng muối đến bàn ăn”, mang đến cho du khách cái nhìn toàn diện về giá trị của lao động và sản phẩm bản địa.
Các lớp học trải nghiệm được tổ chức ngay trong sân nhà dân, giúp khách du lịch học cách giã muối, phân biệt các loại cá cơm để làm mắm ngon, hoặc tự tay đóng chai nước mắm làm quà tặng. Việc gắn kết giữa du lịch – sản phẩm OCOP – làng nghề truyền thống là một hướng đi bền vững, vừa tăng thu nhập cho người dân, vừa nâng cao giá trị nông sản địa phương theo hướng phục vụ du lịch.
Tăng cường liên kết – Xây dựng chuỗi giá trị du lịch cộng đồng
Một trong những yếu tố giúp du lịch nông thôn ở Dốc Lết phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua là sự liên kết giữa chính quyền, người dân và doanh nghiệp du lịch. Cụ thể: Chính quyền hỗ trợ quy hoạch không gian du lịch cộng đồng, đào tạo kỹ năng phục vụ, làm homestay, vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm. Các hợp tác xã dịch vụ du lịch địa phương đóng vai trò trung gian kết nối các hộ làm homestay, cung cấp dịch vụ ăn uống, hướng dẫn viên… giúp tạo thành chuỗi cung ứng khép kín. Các doanh nghiệp lữ hành đưa khách đến Dốc Lết thông qua tour chuyên đề “Một ngày làm ngư dân”, “Ẩm thực làng biển”, “Hành trình làng nghề muối – nước mắm Dốc Lết”. Sự gắn kết này đã và đang giúp du lịch nông thôn Dốc Lết phát triển đúng hướng: bền vững – có bản sắc – hài hòa lợi ích.
Thách thức và kỳ vọng tương lai
Dù đã đạt được những thành tựu bước đầu, du lịch nông thôn Dốc Lết vẫn đối diện với một số thách thức như: Hạ tầng giao thông liên thôn chưa đồng bộ, đặc biệt vào mùa mưa bão. Thiếu nguồn nhân lực trẻ có kỹ năng du lịch, ngoại ngữ. Chưa có sản phẩm du lịch đêm, sản phẩm lưu niệm bản địa còn nghèo nàn.
Tuy vậy, với tiềm năng lớn và định hướng rõ ràng, Dốc Lết đang được xem là một trong những vùng ven biển tiêu biểu trong phát triển du lịch nông thôn kiểu mẫu của tỉnh Khánh Hòa. Trong quy hoạch giai đoạn 2025–2030, địa phương đặt mục tiêu: Hình thành ít nhất 10 mô hình du lịch cộng đồng quy mô nhỏ, hoạt động hiệu quả. Phát triển tuyến du lịch liên kết “Làng chài – Làng muối – Làng nước mắm”. Tăng tỷ lệ hộ dân tham gia du lịch nông thôn lên 20% dân số làng biển.
Giữa làn sóng đô thị hóa và du lịch đại chúng, Dốc Lết vẫn giữ cho mình một góc nhỏ yên bình – nơi con người sống chan hòa với biển cả, nơi mỗi trải nghiệm đều chân thực và thấm đẫm văn hóa. Du lịch nông thôn kiểu mẫu ở Dốc Lết không chỉ là bài học về cách khai thác di sản bản địa mà còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của những cộng đồng làng biển Việt Nam trong thời kỳ mới. Dốc Lết – không chỉ là điểm đến, mà là nơi để lắng lại, để hiểu hơn về một vùng quê đang đổi thay từng ngày, nhưng vẫn giữ nguyên hồn cốt nơi biển khơi.
Trung tâm Thông tin du lịch
