Nghệ nhân nghề làm bánh tráng – Bà Đặng Thị Túy Phong đã gắn bó với nghề bánh tráng đến nay hơn 50 năm. Ảnh Internet
Ban đầu, nghề làm bánh tráng chỉ là công việc tay trái của người dân Túy Loan, được tranh thủ thực hiện vào thời gian nông nhàn sau những mùa vụ cấy cày vất vả. Thế nhưng, theo năm tháng, nghề này đã vượt ra khỏi khuôn khổ của một sinh kế thông thường để trở thành nét đặc trưng không thể thiếu trong đời sống văn hóa của làng quê. Bánh tráng Túy Loan xuất hiện trong hầu hết các dịp quan trọng: từ mâm cơm cúng tổ tiên, lễ Tết, cưới hỏi, cho đến các buổi tiệc sum họp. Đó không chỉ là món ăn, mà còn là cách người dân gửi gắm tình cảm, lòng hiếu kính và niềm tự hào về quê hương mình.
Một trong những điểm đặc biệt khiến bánh tráng Túy Loan trở nên nổi tiếng là nhờ sự kết hợp hài hòa với món Mì Quảng – tinh hoa ẩm thực miền Trung. Những chiếc bánh tráng được nướng giòn rụm, bẻ nhỏ rồi rắc lên tô mì nóng hổi, tạo nên một sự hòa quyện độc đáo cả về hương vị lẫn kết cấu, mang đến trải nghiệm ẩm thực khó quên cho thực khách. Chính sự gắn bó này đã đưa bánh tráng Túy Loan trở thành một phần không thể tách rời của văn hóa ẩm thực Đà Nẵng.
Hiện nay, xã Hòa Vang còn gần 20 hộ gia đình duy trì nghề làm bánh tráng truyền thống, tập trung chủ yếu ở Túy Loan. Với các bí quyết gia truyền được gìn giữ qua nhiều thế hệ, bánh tráng Túy Loan nổi tiếng bởi hương vị thơm ngon đặc trưng của gạo, mè, gừng, tỏi, mắm, muối, đường…
Nguyên liệu để làm bánh tráng Túy Loan gồm bột gạo, mè, gừng, tỏi, đường, muối… Ảnh Internet
Ngày 21/02/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận nghề làm bánh tráng Túy Loan là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn là sự ghi nhận xứng đáng cho giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của làng nghề hàng trăm năm tuổi này. Danh hiệu ấy là thành quả của biết bao thế hệ nghệ nhân đã miệt mài giữ nghề, lưu truyền những bí quyết truyền thống qua từng chiếc bánh.
Tuy nhiên, vinh dự cũng đi kèm trách nhiệm. Người dân và chính quyền địa phương hiểu rằng, để di sản không chỉ tồn tại mà còn phát triển, cần có chiến lược gìn giữ bền vững. Các hộ làm nghề được khuyến khích tiếp tục sản xuất, bảo tồn công thức truyền thống, đồng thời ứng dụng cải tiến để đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng hiện đại: từ đảm bảo chất lượng, đa dạng mẫu mã cho đến mở rộng thị trường tiêu thụ.
Khác với nhiều loại hình di sản phi vật thể như lễ hội hay nghệ thuật trình diễn, một làng nghề thủ công như Túy Loan có tiềm năng to lớn để phát triển mô hình du lịch trải nghiệm. Du khách đến với làng không chỉ dừng lại ở việc tham quan mà còn có thể trực tiếp tham gia vào quy trình làm bánh: từ khâu xay bột, tráng bánh, phơi nắng cho đến nướng bánh. Chính sự tương tác trực tiếp này khiến trải nghiệm trở nên sinh động, chân thực và sâu sắc hơn. Qua từng công đoạn, họ sẽ cảm nhận được sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và tinh thần lao động của người thợ làng nghề.
Trong tương lai, việc xây dựng các khu trình diễn, trưng bày sản phẩm và tổ chức hoạt động trải nghiệm sẽ là hướng đi hiệu quả, giúp kết nối giữa bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế địa phương. Có thể nói, bánh tráng Túy Loan không chỉ đơn thuần là một sản phẩm truyền thống mà là biểu tượng sống động của tinh thần gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc.
Trung tâm Thông tin du lịch
