Ngay từ đầu xóm Ải, con suối trong vắt, chảy róc rách như chào đón du khách. Bạn có thể cảm nhận được không khí trong lành và thưởng ngoạn không gian làng Mường mộc mạc với những ngôi nhà sàn tựa lưng vào núi. Khu trung tâm của xóm có 34 hộ người dân tộc Mường. Các hộ đều lưu giữ nếp nhà sàn truyền thống, có kiến trúc theo mô hình con rùa đã được ghi chép rõ trong cuốn sử thi nổi tiếng “Đẻ đất, đẻ nước”.
Du khách có thể dạo bước trên con đường nhỏ uốn lượn thưởng ngoạn vẻ đẹp hoang sơ và dừng chân tại bất kỳ ngôi nhà sàn nào để tìm hiểu về văn hóa Mường. Đồng bào dân tộc Mường nơi đây thân thiện, mến khách và vẫn lưu giữ nếp sinh hoạt truyền thống với bếp lửa, trang phục dân tộc và nhiều dụng cụ lao động sản xuất cổ như: Khung dệt, cối xay lúa, cối giã gạo, cung, nỏ, cuốc làm ruộng, nương rẫy…
Đồng bào Mường Ải chủ yếu sống bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi. Đến với xóm Ải, du khách có thể trải nghiệm các sinh hoạt thường ngày cùng dân bản như: làm ruộng, trồng rau, đánh bắt cá, chăm sóc gia súc, gia cầm, hái măng, nhuộm vải… Hay cùng chủ nhà tự tay nấu các món ăn đặc trưng như: Cá đồ, xôi nếp nương, thịt gà nấu măng chua… Học làm các sản phẩm thủ công truyền thống, đồ lưu niệm từ tre, luồng, tham gia các trò chơi dân gian như đánh mảng, đẩy gậy, bắn nỏ…
Đặc biệt, người dân xóm Ải còn lưu giữ được nhiều giá trị văn hóa phi vật thể như: hát đối, áng mo, bài chiêng, bài thường rang, bọ mẹng… Mỗi gia đình nơi đây đều lưu giữ từ 1-3 chiếc chiêng. Cùng với nhau, các hộ dân trong bản đã tạo nên một đội văn nghệ để phục vụ du khách hay các dịp lễ trong bản.
Nằm ở trung tâm bản là Nhà văn hóa khang trang và được trang bị đầy đủ các thiết chế văn hóa. Đây là điểm sinh hoạt cộng đồng, là nơi tụ họp, tập luyện và biểu diễn văn nghệ phục vụ khách du lịch… Hiện nay, người dân đã có ý thức cao trong bảo tồn bản sắc văn hóa và chung sức xây dựng nông thôn mới, cải tạo ruộng vườn, chỉnh trang nhà cửa sạch sẽ, vườn đẹp, ngõ xóm văn minh.
Với lợi thế về phong cảnh hữu tình cùng những sản phẩm du lịch tiêu biểu, bản Mường Lũy Ải đang phát huy những tiềm năng vốn có, đáp ứng được nhiều hơn nữa các yêu cầu của du khách để trở thành một điểm du lịch cộng đồng độc đáo.
Trung tâm Thông tin du lịch
