(TITC) – Khi những ngày đầu hạ ghé về, mặt hồ sông Đà loang loáng sắc nước chuyển mùa, báo hiệu mùa cá ngần lại đến. Loài cá mảnh mai, trắng trong như sợi thủy tinh này từ lâu đã trở thành niềm tự hào của vùng hồ, không chỉ bởi hương vị tinh khiết khó nơi nào có được, mà còn vì sự ngắn ngủi, khan hiếm khiến mỗi mùa săn cá trở thành một dấu ấn đặc biệt trong đời sống cư dân nơi đây.
Cá ngần sông Đà
Người dân gọi cá ngần là “cá tuyết” – cái tên phần nào gợi ra vẻ đẹp tinh khiết của chúng. Thân cá mảnh mai, lấp lánh ánh bạc dưới nắng, đôi mắt đen như hạt vừng nổi bật trên nền trong veo. Chúng có đầu nhọn, nhiều răng, xương chủ yếu bằng sụn nên thịt vừa mềm mại lại vừa dai. Đặc biệt, cá ngần hoàn toàn sống tự nhiên, không thể nuôi nhân tạo. Chúng tụ đàn ở vùng thượng nguồn nước chảy, ăn rong rêu, phù du và mầm cỏ non, nguồn thức ăn thuần khiết khiến thịt cá trắng trong, vị ngọt thanh, hoàn toàn không tanh. Người vùng hồ vẫn thường nói: “Cá sông Đà đã sạch, nhưng cá ngần còn tinh khiết hơn.”
Việc đánh bắt cá ngần không hề dễ. Loài cá này bơi nhanh, chỉ cần một tiếng động khẽ cũng khiến đàn cá rẽ sóng biến mất. Mỗi lần thả lưới, may mắn lắm ngư dân mới thu được dăm ba cân. Mùa vụ lại ngắn, tập trung nhiều nhất từ tháng 5 đến tháng 6, sang tháng 8 thì dần thưa thớt. Chính sự khan hiếm ấy khiến cá ngần luôn có mặt trong danh sách “hàng hiếm” được giới sành ăn săn lung.
Cách chế biến cá ngần cũng là cả một nghệ thuật. Người dân vùng hồ thường gói cá với lá lốt, lá sung, lá nhội hay lá gừng, đem nướng hoặc rang, để thịt cá vừa dai ngọt vừa dậy hương núi rừng. Chao nhanh qua dầu hay mỡ, cá trở nên giòn rụm, quyện cùng mùi thơm lá bưởi, lá lốt.
Ngày nay, giữa nhịp sống hiện đại, khi nhiều loại hải sản được nuôi trồng công nghiệp, cá ngần vẫn giữ nguyên giá trị nguyên sơ của một loài cá hoàn toàn sống tự nhiên. Sự khan hiếm cùng hương vị đặc trưng đã biến cá ngần thành đặc sản quý, khiến du khách phương xa khi về với sông Đà đều muốn tìm cho bằng được để thưởng thức.
Hơn cả một món ăn, cá ngần sông Đà là biểu tượng của sự tinh khiết, hiếm quý và gắn bó mật thiết với nhịp sống vùng hồ. Mùa cá đến rồi đi chóng vánh, nhưng dư vị ngọt thanh và trong veo của “ngọc tuyết” sông Đà vẫn ở lại, trở thành câu chuyện ẩm thực lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Trung tâm Thông tin du lịch
