(TITC) – Miền Tây Nam Bộ là vùng đất giàu tài nguyên biển, nơi cư trú của hàng trăm cộng đồng ngư dân, lưu giữ những nét văn hóa đặc trưng gắn với nghề cá, tín ngưỡng thờ Cá Ông, lễ hội cầu ngư và ẩm thực hải sản phong phú. Những năm gần đây, nhiều mô hình du lịch cộng đồng làng chài đã hình thành, mang lại sinh kế mới cho người dân và tạo thêm sản phẩm đặc trưng cho du lịch vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Lợi thế tự nhiên và văn hóa làng chài ven biển
Cà Mau – tỉnh cực Nam của Tổ quốc – sở hữu đường bờ biển dài hơn 250 km, giàu nguồn lợi thủy sản và cảnh quan rừng ngập mặn đặc sắc. Các làng chài tại Khánh Hội, Sông Đốc, Hòn Khoai nổi tiếng với truyền thống đánh bắt xa bờ, các lễ hội Nghinh Ông, cầu ngư cùng không gian văn hóa biển đậm đà bản sắc Nam Bộ.
Cần Thơ sau khi sáp nhập Sóc Trăng và Hậu Giang, trở thành trung tâm vùng hạ lưu sông Hậu với cửa biển Trần Đề, nơi hình thành nhiều làng chài tiêu biểu như Trần Đề, Vĩnh Châu. Đây là khu vực giao thoa văn hóa Kinh – Khmer – Hoa độc đáo, nổi tiếng với lễ hội Nghinh Ông và các làng nghề chế biến hải sản truyền thống.
An Giang, sau khi hợp nhất với Kiên Giang, sở hữu dải bờ biển dài gần 200 km kéo từ Rạch Giá – Hà Tiên đến quần đảo Nam Du, Phú Quốc. Ngoài cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, nơi đây còn lưu giữ không gian văn hóa biển đảo độc đáo, đặc biệt là các làng chài ở Phú Quốc, Hòn Tre, Nam Du, nơi người dân sống gắn bó với nghề cá, nuôi ngọc trai và làm nước mắm truyền thống.
Hình thành mô hình du lịch cộng đồng làng chài
Tại các địa phương ven biển này, chính quyền đã khuyến khích người dân phát triển du lịch cộng đồng, biến chính ngôi làng của mình thành điểm đến trải nghiệm. Du khách có thể: Cùng ngư dân ra khơi, học cách thả lưới, kéo cá, câu mực đêm; Thưởng thức ẩm thực tại chỗ, với các món dân dã như tôm nướng mọi, cá nướng trui, lẩu mắm; Trải nghiệm sinh hoạt văn hóa, dự lễ hội cầu ngư, nghe kể chuyện về Cá Ông, tham quan chợ cá buổi sớm; Nghỉ đêm tại homestay ven biển, cùng người dân làm muối, nuôi tôm, đón bình minh trên biển.
Các hoạt động này không chỉ tạo nên những trải nghiệm du lịch chân thực, gần gũi, mà còn giúp du khách hiểu hơn về cuộc sống lao động mưu sinh của ngư dân miền biển Tây Nam Bộ.
Lợi ích từ mô hình làng chài – du lịch cộng đồng
Việc phát triển mô hình làng chài – du lịch cộng đồng đã góp phần đa dạng hóa sinh kế, giảm phụ thuộc vào khai thác thủy sản, đồng thời bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Người dân có thêm thu nhập từ dịch vụ lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn du lịch, góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển và giữ gìn cảnh quan sinh thái.
Mô hình này cũng tạo ra những sản phẩm du lịch mới cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long, kết hợp giữa du lịch sinh thái – văn hóa – trải nghiệm cộng đồng, đáp ứng nhu cầu của du khách trong nước và quốc tế đang tìm kiếm những giá trị chân thực, bền vững.
Một số mô hình tiêu biểu
Làng chài Sông Đốc (Cà Mau): Tour “Một ngày làm ngư dân”, kết hợp tham quan rừng ngập mặn, thưởng thức hải sản tươi ngay trên tàu.
Làng chài Trần Đề (Cần Thơ): Trải nghiệm lễ hội Nghinh Ông, tham quan làng nghề làm khô và muối, khám phá văn hóa Kinh – Khmer – Hoa.
Làng chài Hòn Tre và Nam Du (An Giang): Du khách có thể ở homestay trên đảo, tham gia đánh bắt cá, lặn ngắm san hô, khám phá nghề làm nước mắm truyền thống.
Định hướng phát triển
Trong giai đoạn tới, các tỉnh ven biển miền Tây Nam Bộ định hướng xây dựng chuỗi du lịch làng chài ven biển kết nối Cà Mau – Cần Thơ – An Giang. Đồng thời ứng dụng chuyển đổi số trong quảng bá, đặt dịch vụ, bản đồ số du lịch làng chài; Xây dựng tiêu chí “Làng chài xanh”, gắn phát triển du lịch với bảo vệ rừng ngập mặn, giảm thiểu rác thải nhựa; Đào tạo cộng đồng về kỹ năng du lịch, ngoại ngữ, bảo tồn văn hóa; Khuyến khích doanh nghiệp lữ hành đầu tư, tổ chức tour chuyên nghiệp, nâng cao chất lượng dịch vụ.
Mô hình làng chài – du lịch cộng đồng ven biển ở Cà Mau, Cần Thơ và An Giang không chỉ tạo sinh kế bền vững cho người dân, mà còn góp phần định hình thương hiệu du lịch biển đảo miền Tây Nam Bộ. Đây là minh chứng sinh động cho hướng đi đúng đắn – phát triển du lịch gắn với cộng đồng, bảo tồn thiên nhiên và văn hóa, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
Trung tâm Thông tin du lịch
