Phố cổ Đồng Văn nhìn từ trên cao. Ảnh: Báo Tuyên Quang
Nằm giữa thung lũng nhỏ được bao bọc bởi những dãy núi đá tai mèo trùng điệp, phố cổ Đồng Văn như một dấu lặng bình yên giữa cao nguyên đá hùng vĩ. Khi ánh nắng sớm mai rọi xuống, cả khu phố hiện lên trong sắc vàng rêu phong của những bức tường trình đất, trong nét cổ kính của mái ngói âm dương xếp lớp, trong dáng cong duyên dáng của những ô cửa gỗ đã bạc màu theo năm tháng. Không gian ấy vừa mộc mạc, vừa trầm mặc, gợi cảm giác như đang bước ngược dòng thời gian để tìm về miền ký ức.
Nơi đây hiện có khoảng 40 gia đình sinh sống liền kề với nhau tạo thành một khu phố ẩn mình dưới những vách núi đá. Kiến trúc ở đây giản dị nhưng tinh tế, kết hợp giữa kỹ thuật xây dựng truyền thống với sự thích nghi khéo léo cùng thiên nhiên khắc nghiệt. Lối kiến trúc chủ đạo của những ngôi nhà ở đây là nhà ống, xây hai tầng. Cửa ra vào và cửa sổ được thiết kế dưới dạng cửa vòm hoặc cửa vuông có ốp đá hay gạch nung ở khung cửa. Cửa sổ thường được làm cao, hẹp do đó luôn giữ được không gian thoáng mát về mùa hè và ấm áp về mùa đông. Màu sắc đặc trưng nhất ở đây chính là màu hoài cổ của những nếp nhà đã phai bạc dần theo năm tháng. Và ở một số ngôi nhà tại phố cổ Đồng Văn còn được trang trí bằng những chiếc lồng đèn trước cửa. Dưới khung cảnh núi đá tai mèo xám bạc, cả khu phố nổi bật như một “bức tranh cổ” vẽ bằng màu của đất, đá và thời gian.
Không chỉ mang vẻ đẹp độc đáo, phố cổ Đồng Văn còn lưu giữ bản sắc văn hóa đa dạng của vùng cao nguyên đá. Mỗi cuối tuần, nơi đây trở thành điểm hẹn của đồng bào các dân tộc Mông, Dao, Tày, Lô Lô… trong phiên chợ nổi tiếng. Từ sáng sớm, những con đường nhỏ dẫn về phố đã rộn rã bước chân người đi chợ, thấp thoáng bóng áo váy thổ cẩm rực rỡ. Chợ không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu, gửi gắm tình cảm. Với du khách, đây chính là cơ hội để hòa mình vào nhịp sống bản địa, cảm nhận sự gắn kết cộng đồng đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ.
Đến với phố cổ Đồng Văn, du khách còn có thể trải nghiệm đời sống nông thôn vùng cao theo cách gần gũi nhất. Nhiều gia đình địa phương mở homestay trong chính những ngôi nhà cổ, mang đến cơ hội trải nghiệm ngủ trên tấm chăn bông thêu tay, thưởng thức bữa cơm núi rừng với thắng cố, thịt gác bếp, mèn mén, và cùng gia chủ quây quần bên bếp lửa. Với những ai yêu thích khám phá, từ phố cổ có thể đi bộ tới các bản làng xung quanh, ngắm những thửa ruộng bậc thang mùa lúa chín, hay tham gia cùng bà con làm nương, dệt vải, nấu rượu.
Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp kiến trúc cổ, bản sắc văn hóa độc đáo và những trải nghiệm nông thôn chân thực đã làm nên sức hút riêng có của phố cổ Đồng Văn. Đây không chỉ là điểm dừng chân trong hành trình khám phá cao nguyên đá, mà còn là nơi để du khách tìm thấy sự kết nối bền chặt với thiên nhiên, văn hóa và con người miền sơn cước.
Trung tâm Thông tin du lịch
