(TITC) – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2218/QĐ-BVHTTDL ngày 27/6/2025 về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Lễ hội Bánh dày đình Lục Giáp đã chính thức được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lễ hội Bánh dày đình Lục Giáp là lễ hội truyền thống đặc sắc được tổ chức tại đình Lục Giáp – Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh tại xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình (cũ), nay thuộc xã Đồng Thái, tỉnh Ninh Bình. Các vị thành hoàng được thờ gồm bốn vị tướng thời Hùng Vương: Lý Ngư Long (có công phá tan giặc Ân) và ba vị Ngọ Công là Trưởng Minh, Thứ Minh và Quý Minh (đã giúp vua Hùng đánh nước Thục). Lễ hội mang giá trị nghiên cứu sâu sắc về văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Việt cổ.
Theo thần tích lưu giữ tại đình và lời kể của các bậc cao niên trong vùng, lễ hội có từ thời Hùng Duệ Vương. Ba vị Ngọ Công – cháu của vua Hùng Duệ Vương đã truyền dạy dân làng cách làm bánh chưng, bánh dày để dâng cúng trời đất, thần linh và tiến vua. Từ đó, hình tượng bánh dày gắn liền với tinh thần tri ân tổ tiên, trở thành một biểu tượng văn hóa dân gian đặc sắc.
Lễ hội được tổ chức thường niên từ ngày 25 đến 29 tháng 11 Âm lịch, chính hội vào ngày 29. Đây là dịp để cộng đồng tưởng niệm các vị thần thời Hùng Vương, đồng thời thể hiện sự kết nối văn hóa giữa vùng đất Ninh Bình với nền văn minh Văn Lang – Âu Lạc. Các nghi lễ chính của lễ hội bao gồm: Lễ Mộc dục; Lễ thỉnh thần linh từ Đình Đôi (thôn Đông – Đoài) về đình Lục Giáp; nghi thức làm bánh dày; rước kiệu và rước bánh từ các thôn về đình; lễ tế bánh dày; trỗi lễ và kiệu hồi loan. Ngoài phần lễ trang nghiêm, lễ hội còn có nhiều trò chơi dân gian và hoạt động văn hóa – thể thao như: bịt mắt bắt vịt, đi cầu tre, đánh đu, cờ người, thi bóng chuyền…
Đặc biệt, nghi thức giã bánh, thi bánh, rước kiệu… vẫn được bảo lưu với nhiều yếu tố nguyên gốc. Những nghi lễ cổ truyền hòa quyện với nét mới của đời sống hiện đại như việc cho phép nữ giới tham gia tế lễ, sự cải tiến trong đội hình rước kiệu… đã thể hiện sức sống bền bỉ và sự thích ứng linh hoạt của lễ hội trong dòng chảy thời gian. Đó chính là biểu hiện sinh động của quá trình bảo tồn kết hợp sáng tạo, tiếp nối truyền thống để khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc.
Thông qua việc tổ chức lễ hội, cộng đồng sáu thôn xã Đồng Thái không chỉ gìn giữ phong tục, tập quán truyền thống mà còn xây dựng tinh thần đoàn kết, khơi dậy niềm tự hào với văn hóa cội nguồn. Lễ hội trở thành dịp giáo dục đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn tổ tiên và những người có công với quê hương, đất nước. Không khí lễ hội rộn ràng cuối năm cũng tạo điều kiện để cộng đồng vui chơi, giải trí, giao lưu, gắn bó, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần và củng cố nền tảng văn hóa làng xã.
Nhận thức được giá trị đặc biệt của lễ hội, những năm qua, tỉnh Ninh Bình đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản này. Việc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chính thức công nhận Lễ hội Bánh dày đình Lục Giáp là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia chính là động lực để địa phương tiếp tục đầu tư, gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa tiêu biểu của lễ hội, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội bền vững.
Trung tâm Thông tin du lịch
