(TITC) – Men theo con đường nhỏ lát gạch đỏ, rẽ qua những bức tường nhuốm màu thời gian, làng gốm Bát Tràng (xã Bát Tràng, Hà Nội) hiện ra như một bảo tàng sống động, nơi đất sét và lửa đã hòa quyện tạo nên những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo suốt hơn 700 năm. Trong những năm gần đây, Bát Tràng không chỉ giữ vững ngọn lửa nghề truyền thống mà còn vươn mình trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn, minh chứng cho sức mạnh hồi sinh của làng nghề nhờ “luồng gió mới” từ du lịch.
Từ tro tàn đến “thỏi nam châm” du lịch
Ít ai biết rằng, Bát Tràng cũng từng trải qua giai đoạn khó khăn khi các sản phẩm công nghiệp hiện đại dần chiếm lĩnh thị trường. Những lò nung thủ công truyền thống dần vắng bóng, nhiều gia đình nghệ nhân phải trăn trở với câu hỏi về tương lai của nghề cha ông. Tuy nhiên, vài năm gần đây, nhận thấy tiềm năng văn hóa và lịch sử to lớn, người dân Bát Tràng đã bắt đầu nhen nhóm ý tưởng kết hợp nghề gốm với du lịch.
Nghệ nhân Bát Tràng có khả năng trong nghệ thuật biểu diễn hoặc nghệ thuật thủ công mỹ nghệ cao
Ban đầu, chỉ có một vài hộ gia đình mạnh dạn mở cửa xưởng cho du khách tham quan, giới thiệu quy trình làm gốm thủ công. Dần dần, “tiếng lành đồn xa”, du khách tìm đến Bát Tràng ngày càng đông hơn, không chỉ để mua sắm những sản phẩm gốm độc đáo mà còn để trải nghiệm quá trình nhào nặn đất sét, tự tay tạo ra những món đồ lưu niệm mang đậm dấu ấn cá nhân.
Điểm nhấn trong hoạt động du lịch tại Bát Tràng chính là các xưởng gốm mở cửa cho du khách trải nghiệm. Chỉ với một khoản phí nhỏ, du khách mọi lứa tuổi đều có thể ngồi bên bàn xoay, dưới sự hướng dẫn tận tình của các nghệ nhân, để thử sức với việc tạo hình từ những khối đất sét mềm mại.
Chị Nguyễn Thu Trang, một du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh, hào hứng chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi được tự tay làm gốm. Cảm giác đất sét xoay tròn trên bàn, dần thành hình dưới bàn tay mình thật thú vị. Dù sản phẩm cuối cùng có thể chưa hoàn hảo, nhưng nó mang một ý nghĩa đặc biệt, là kỷ niệm khó quên trong chuyến đi Hà Nội.”
Không chỉ dừng lại ở việc “tập làm thợ gốm”, du khách còn có cơ hội tham quan các lò nung cổ kính, tìm hiểu về lịch sử và các công đoạn chế tác gốm truyền thống. Các cửa hàng dọc theo con ngõ nhỏ bày bán vô vàn sản phẩm gốm sứ tinh xảo, từ đồ gia dụng, vật trang trí đến các tác phẩm nghệ thuật độc đáo, đáp ứng mọi nhu cầu mua sắm của du khách.
Du khách trải nghiệm làm gốm
Sự hồi sinh ngoạn mục nhờ “làn gió” du lịch
Nhờ sự phát triển của du lịch, đời sống của người dân Bát Tràng đã có những thay đổi rõ rệt. Nhiều xưởng gốm không chỉ duy trì được nghề truyền thống mà còn mở rộng sản xuất, tạo thêm công ăn việc làm cho người dân địa phương. Các dịch vụ ăn uống, lưu trú, vận chuyển cũng phát triển theo, góp phần tăng thu nhập và cải thiện bộ mặt kinh tế của làng.
Nghệ nhân Trần Văn Độ, một người có hơn 40 năm gắn bó với nghề gốm Bát Tràng, không giấu được niềm vui: “Trước đây, chúng tôi lo lắng lắm về tương lai của nghề. Nhưng từ khi du lịch phát triển, làng nghề như được ‘thổi một luồng gió mới’. Du khách đến ngày càng đông, sản phẩm làm ra tiêu thụ tốt hơn, giá trị của gốm Bát Tràng cũng được nâng cao. Nhiều bạn trẻ trong làng cũng bắt đầu quay lại với nghề truyền thống của gia đình, mang theo những ý tưởng sáng tạo mới mẻ.”
Mới đây, vào đầu năm 2025, làng gốm Bát Tràng đã vinh dự được trao tặng danh hiệu là Làng nghề thủ công thế giới. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực của Bát Tràng trong việc phát triển du lịch bền vững, dựa trên cộng đồng và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Danh hiệu này không chỉ là niềm tự hào của người dân Bát Tràng mà còn là động lực để làng gốm tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm du lịch và quảng bá hình ảnh đến bạn bè quốc tế.
Mặc dù đã đạt được những thành công đáng khích lệ, Bát Tràng vẫn đang đối mặt với không ít thách thức. Vấn đề bảo tồn không gian làng nghề truyền thống trước sự phát triển đô thị hóa, quản lý chất lượng sản phẩm du lịch, và đảm bảo môi trường xanh – sạch – đẹp vẫn là những bài toán cần lời giải.
Tuy nhiên, với sự chung tay của chính quyền địa phương, cộng đồng nghệ nhân và người dân, làng gốm Bát Tràng đang vững bước trên con đường phát triển du lịch bền vững, nơi “đất sét ngàn năm” không chỉ kể câu chuyện về một làng nghề truyền thống mà còn là điểm đến văn hóa hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bản đồ du lịch Việt Nam.
Bát Tràng đã chứng minh rằng, du lịch không chỉ là hoạt động kinh tế mà còn là cầu nối văn hóa, là “liều thuốc” hồi sinh hiệu quả cho các làng nghề truyền thống, giúp những giá trị tưởng chừng như mai một có cơ hội được tiếp tục “thổi hồn” và lan tỏa trong cuộc sống hiện đại.
Trung tâm Thông tin du lịch
