(TITC) – Nhắc đến Bắc Ninh – vùng đất Kinh Bắc ngàn năm văn hiến, người ta không chỉ nhớ đến làn điệu quan họ mượt mà, những ngôi đình cổ kính, mà còn ấn tượng sâu sắc với các làng nghề truyền thống đặc sắc. Trong đó, làng làm bánh phu thê là một nét chấm phá ẩm thực độc đáo, góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa dân gian của vùng quê này.
Bánh phu thê gắn liền với làng Đình Bảng nơi được coi là “cái nôi” của loại bánh mang ý nghĩa thiêng liêng về tình nghĩa vợ chồng. Theo truyền thuyết dân gian, bánh phu thê xuất hiện từ thời vua Lý Anh Tông. Khi nhà vua đi chinh chiến xa, hoàng hậu đã làm loại bánh này gửi theo, gửi gắm trong đó tình cảm thủy chung, son sắt. Từ đó, bánh được lưu truyền trong dân gian, trở thành lễ vật không thể thiếu trong các dịp cưới hỏi, lễ tết của người Kinh Bắc.
Điểm đặc biệt của bánh phu thê Bắc Ninh nằm ở sự tinh tế trong từng công đoạn chế biến. Nguyên liệu làm bánh tuy giản dị nhưng đòi hỏi sự chọn lọc kỹ càng. Gạo nếp cái hoa vàng được ngâm, xay thành bột mịn, trộn với nước hoa bưởi tạo mùi thơm dịu. Nhân bánh là đậu xanh đồ chín, giã nhuyễn, sên cùng đường, dừa nạo và hạt sen, tạo nên vị bùi béo hài hòa. Vỏ bánh trong suốt, mềm dẻo, ôm trọn phần nhân vàng óng bên trong, tượng trưng cho sự gắn bó bền chặt của đôi lứa.
Người thợ làm bánh ở Đình Bảng luôn coi trọng chữ “tâm” trong nghề. Mỗi chiếc bánh đều được gói cẩn thận bằng lá dong hoặc đặt trong hộp lá dừa đan vuông vức, buộc lạt đỏ, vừa mộc mạc vừa trang trọng. Hình dáng vuông tròn của bánh mang triết lý âm dương hòa hợp, thể hiện ước mong về cuộc sống vợ chồng viên mãn, hạnh phúc lâu bền.
Trải qua nhiều thăng trầm của thời gian, làng nghề bánh phu thê Bắc Ninh vẫn được gìn giữ và phát triển. Ngày nay, bên cạnh phương thức làm thủ công truyền thống, nhiều hộ gia đình đã cải tiến quy trình sản xuất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Bánh phu thê không chỉ phục vụ trong các nghi lễ cưới hỏi mà còn trở thành món quà quê ý nghĩa dành cho du khách thập phương khi về với Bắc Ninh.
Không chỉ là một sản phẩm ẩm thực, bánh phu thê còn là kết tinh của văn hóa, lịch sử và tâm hồn người Kinh Bắc. Làng làm bánh phu thê Bắc Ninh vì thế không chỉ giữ lửa cho một nghề truyền thống, mà còn góp phần bảo tồn những giá trị nhân văn sâu sắc, để hương vị nghĩa tình ấy tiếp tục lan tỏa qua bao thế hệ.
Trung tâm Thông tin du lịch
